سیستم عامل (Operating System) که اغلب بصورت مخفف OS نوشته می شود، یک سیستم نرم افزاری قدرتمند و معمولا بزرگ است که سخت افزار و سایر نرم افزارهای کامپیوتر را کنترل و مدیریت می کند. همه کامپیوتر ها و دستگاه های شبیه به کامپیوتر دارای سیستم عامل هستند، از جمله لپ تاپ، تبلت، دسکتاپ، تلفن هوشمند، ساعت هوشمند، روتر … هر چیزی که شبیه به رایانه عمل می کند و نیاز به کنترل و مدیریت دارد.
سیستم عامل چیست؟
سیستم عامل این یک سیستم نرم افزاری است که بر روی یک دستگاه الکترونیکی نصب شده است تا تمام منابع کامپیوتر را کنترل کند و به برنامه ها و برنامه های مختلف اجازه دهد با سخت افزار سخت ارتباط برقرار کنند. سیستم عامل همچنین ممکن است به کاربر اجازه دهد از طریق رابط فرمان متنی یا رابط کاربری گرافیکی با سیستم تعامل داشته باشد. مهمترین نمونه سیستم عامل های رایانه عبارتند از: ویندوز مایکروسافت، Mac OS X اپل و سیستم لینوکس منبع باز.
اهمیت سیستم عامل چیست؟
سیستم عامل یک جزء ضروری برای کامپیوتر ها و توسعه دهندگان نرم افزار است، زیرا نقش واسطه بین برنامه ها و سخت افزار را ایفا می کند. بدون آن، هر برنامه به رابط کاربری خاص خود و کد مورد نیاز برای کار با رایانه و ارتباط با سخت افزار خود نیاز دارد. با طیف گسترده ای از دستگاه های ورودی و خروجی، اندازه برنامه بسیار افزایش می یابد. این باعث می شود توسعه نرم افزار به یک کار دشوار و غیرعملی تبدیل شود.
نمونه هایی از سیستم عامل ها
تعریف سیستم عامل و نمونه هایی از سیستم عامل های امروزی: لپ تاپ ها، تبلت ها و رایانه های رومیزی همگی دارای سیستم عامل هایی هستند که حتما در مورد آنها شنیده اید. برخی از این نمونه ها شامل نسخه های مایکروسافت ویندوز (مانند ویندوز 10 ، ویندوز 8 ، ویندوز 7 ، ویندوز ویستا و ویندوز XP ) ، macOS اپل (OS X سابق) ، iOS ، Chrome OS ، سیستم عامل موبایل و تبلت BlackBerry و برخی دیگر که متن باز هستند که نرم افزاری که لینوکس را اجرا می کنند.
تعریف سیستم عامل
سیستم عامل که مخفف OS است، به عنوان مجموعه ای از نرم افزارها تعریف می شود که پیوند بین کاربر و کامپیوتر و همچنین درایور اصلی رایانه و هماهنگ کننده قسمت های سخت افزاری کامپیوتر است. یعنی او مسئول مدیریت کامپیوتر است. به عبارت دیگر می توان گفت سیستم عامل، مترجم یا وسیله ارتباطی بین کاربر و کامپیوتر است. در اینجا چند تعریف وجود دارد که مفهوم سیستم عامل را توضیح می دهد:
سیستم عامل به عنوان مجموعه ای از برنامه های اساسی می باشد که کامپیوتر را مدیریت می کند، وظیفه اصلی آن سازماندهی کردن است و استفاده از تجهیزات و لوازم جانبی دستگاه را برای کاربر آسان می کند و می تواند از مزایای آن استفاده کند. از برنامه های کاربردی مختلف ؛ مانند: نرم افزار Word یا نرم افزار حسابداری.
همچنین می توان سیستم عامل را به عنوان برنامه اصلی هر رایانه تعریف کرد. سیستم عامل مسئول عملکرد دستگاه و کارکرد صحیح سایر برنامه ها است. وقتی کامپیوتر را روشن می کنید، دستگاه شما فایل های سیستم عامل را از هارد دیسک به حافظه کپی می کند. به طوری که واحد پردازش مرکزی (CPU) می تواند دستورات دستگاه را بدون نیاز به اطلاع از جزئیات عملیات داخل کامپیوتر اجرا کند و سیستم عامل برای نوشتن، توسعه و نگهداری آن به برنامه نویسانی در بالاترین سطح نیاز دارد و این برنامه نویسان Operating System Developers نامیده می شوند
سیستم عامل به زبان ساده
سیستم عامل (OS) در کلی ترین مفهوم آن، برنامه ای است که به کاربر اجازه می دهد برنامه های دیگر را بر روی کامپیوتر اجرا کند. اگرچه این امکان وجود دارد که یک برنامه مستقیما با سخت افزار تعامل داشته باشد، اما اکثریت قریب به اتفاق برنامه ها برای سیستم عامل بخصوصی نوشته شده اند و به این ترتیب می توانند از کتابخانه های عمومی استفاده کنند و نگران جزئیات سخت افزار نباشند. در صورتی که اگر برنامه مستقیم برای سخت افزار نوشته شود که بدون سیستم عامل قابلیت اجرایی داشته باشد نصب و راه اندازی آن بر روی یک دستگاه خاص قطعا پیچیدگی های فنی ای دارد که افراد غیر متخصص نمی توانند از آن استفاده کنند
وظایف سیستم عامل
وظایف هر سیستم عامل با توجه به نوع کیمپیوتر متفاوت است و نمی توان نسخه واحدی برای تمامی سیستم عامل ها پیچید. رایانه های بزرگی که کار آنها مستلزم برقراری ارتباط با سایر دستگاه ها یا امکان استفاده همزمان از بیش از یک نفر است، به سیستم عاملی نیاز دارند که به آنها در برخورد با واحدهای کامپیوتری و لوازم جانبی کمک کند و کامپیوتر های معمولی که با یک کاربر واحد و عملیات ساده تر سروکار دارد.
سیستم عامل منابع سخت افزاری کامپیوتر را مدیریت می کند، از جمله:
- دستگاه های ورودی مانند صفحه کلید و ماوس.
- دستگاه های خروجی مانند مانیتور، چاپگر و اسکنر.
- دستگاه های شبکه مانند مودم ها، روترها و اتصالات شبکه.
- دستگاه های ذخیره سازی مانند درایوهای داخلی و خارجی.
- سیستم عامل همچنین خدمات را برای تسهیل اجرای کارآمد و مدیریت و تخصیص حافظه هر برنامه کاربردی نرم افزاری اضافی که نصب شده است، ارائه می دهد.
مهمترین عملکردهای سیستم عامل
این سیستم عامل عملکردها و وظایف مختلفی را انجام می دهد که مهمترین آنها عبارتند از:
- مدیریت سخت افزار داخل کامپیوتر و کلیه دستگاه های جانبی متصل به آن
- تمام نرم افزارها و ارتباطات بین برنامه های نصب شده بر روی کامپیوتر را مدیریت کنید
- ارائه رابط کاربری تعاملی با کامپیوتر و برنامه های کاربردی
